ဒီေန႔ေဟာရမွာက ေ၀ဒနာတုိ႔၏ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္ပုံႏွင့္ သကၠာယဒိ႒ိခ်ဳပ္ပုံကုိ ေဟာျပမယ္။ ေရွးဦးစြာ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္ေၾကာင္းကုိ ေဟာမယ္။ ခင္ဗ်ား ခႏၶာကုိယ္မွာ ခႏၶာငါးပါးရွိတယ္။ ဒီခႏၶာငါးပါးထဲက ေ၀ဒနာကေန နိဗၺာန္ကူးၾကမယ့္ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ ေ၀ဒနာတခုကုိ ႀကိဳးစားရင္ က်န္တာေတြ အကုန္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာနဲ႔အတူတကြ ျဖစ္တာေတြဟာ စိတၱာႏုပႆနာ၊ ဓမၼာႏုပႆနာ၊ ေ၀ဒနာနဲ႔အတူျဖစ္တဲ့ ေ၀ဒနာ႐ုပ္ေတြပါသြားတယ္။ ဒီေတာ့ ေ၀ဒနာခ်ဳပ္ရင္ ခႏၶာငါးပါးစလုံး အကုန္ခ်ဳပ္သြားတယ္။
ေ၀ဒနာ ၃-မ်ဳိး၊ ၅-မ်ဳိး။ ။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ သႏၲာန္မွာ သုခေ၀ဒနာ၊ ဒုကၡေ၀ဒနာ၊ ဥေပကၡာေ၀ဒနာရယ္လုိ႔ ေ၀ဒနာ ၃-မ်ဳိးရွိတယ္။ (၁)ခ်မ္းသာတယ္ဆုိရင္ ကုိယ္၏ခ်မ္းသာမႈ၊ စိတ္၏ခ်မ္းသာမႈ ဒီ ၂-ခုပါတယ္။ ဒါဟာ သုခေ၀ဒနာပဲ။ ကုိယ္ခ်မ္းသာတယ္ဆုိရင္ သုခေ၀ဒနာ၊ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္ဆုိရင္လဲ သုခေ၀ဒနာပဲ။ ခဲြျခားၿပီး မွတ္ခ်င္ရင္ စိတ္ခ်မ္းသာတာကုိ ေသာမနႆေ၀ဒနာလုိ႔ လဲ ေခၚတယ္။ ဒီေတာ့ ၀ိပႆနာ႐ႈရာမွာ သုခေ၀ဒနာဟာ ကုိယ္ေပၚမွာေပၚတယ္။ ေသာမနႆေ၀ဒနာဟာ ၀မ္းထဲ (ဟဒယထဲ)မွာ ေပၚတယ္လုိ႔၊ ဒီ ၂-ခု၏ ေနရာမွန္ကုိ မွတ္ထားရမယ္။ ေသာမနႆေ၀ဒနာ႐ႈရင္ ဟဒယ၀တၳဳေပၚမွာ ႐ႈရမယ္။
(၂) ဆင္းရဲတယ္ဆုိရင္ ကုိယ္၏ဆင္းရဲမႈ၊ စိတ္၏ဆင္းရဲမႈ ဒီ ၂-ခုပါတယ္။ ဒါဟာ ဒုကၡေ၀ဒနာပဲ။ ကုိယ္ဆင္းရဲတယ္ဆုိရင္ ဒုကၡေ၀ဒနာ၊ စိတ္ဆင္းရဲတယ္ဆုိရင္လဲ ဒုကၡေ၀ဒနာပဲ။ သုိ႔ေသာ္ ခဲြျခားၿပီးမွတ္ခ်င္ရင္ စိတ္ဆင္းရဲမႈကုိ ေဒါမနႆေ၀ဒနာလုိ႔လဲ ေခၚတယ္။ ဒီေတာ့ ၀ိပႆနာ႐ႈရာမွာ ဒုကၡေ၀ဒနာဟာ ကုိယ္ေပၚမွာေပၚတယ္။ ေဒါမနႆေ၀ဒနာဟာ ၀မ္းထဲမွာ (ဟဒယ၀တၳဳေပၚမွာ) ေပၚတယ္လုိ႔ ဒီ ၂-ခု၏ ေနရာမွန္ကုိ မွတ္ထားရမယ္။ ေဒါမနႆေ၀ဒနာ႐ႈရင္ ဟဒယ၀တၳဳေပၚမွာ ႐ႈရမယ္။
(၃) ဥေပကၡာေ၀ဒနာကေတာ့ ၅-ေနရာမွာ ေပၚတယ္။ ဥေပကၡာေ၀ဒနာ ေပၚႏုိင္တဲ့ ေနရာဟာ ၅-ေနရာ ရွိတယ္။ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ စိတ္ - ဒီ ၅-ေနရာမွာ ေပၚတယ္။ မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ကာမွ်မတၱ၊ နားနဲ႔ၾကားကာမွ်မတၱ၊ ႏွာေခါင္းနဲ႔နံကာမွ်မတၱ၊ လွ်ာနဲ႔စားကာမွ်မတၱ၊ ဒီ ၄-မ်ဳိးဟာ ဥေပကၡာေ၀ဒနာပဲ။ ၀မ္းထဲမွာေတာ့ ဥေပကၡာေ၀ဒနာဟာ ဘယ္လုိေပၚသတုံး။ သားသမီးေတြ ေဆြမ်ဳိးေတြ ပစၥည္းေတြအားလုံး ကံသာလွ်င္ အမိအဖ ကမၼႆကာပဲလုိ႔ ထားလုိက္တဲ့အခါမွာ ၀မ္းထဲမွာ ဥေပကၡာေ၀ဒနာေပၚတယ္။
ဒီေတာ့ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ ဒီ ၄-ေနရာမွာ ဥေပကၡာေ၀ဒနာတခုထဲ ေပၚတယ္။ ကုိယ္ေပၚမွာ သုခေ၀ဒနာ၊ ဒုကၡေ၀ဒနာလုိ႔ ၂-ခုေပၚတယ္။ ၀မ္းထဲမွာ=ဟဒယ၀တၳဳေပၚမွာ ေသာမနႆေ၀ဒနာ၊ ေဒါမနႆေ၀ဒနာ၊ ဥေပကၡာေ၀ဒနာလုိ႔ ေ၀ဒနာ ၃-ခုေပၚတယ္။ ၀ိပႆနာ႐ႈတဲ့ေနရာမွာ ေ၀ဒနာ အက်ယ္ ၅-မ်ဳိးကုိ သုံးရမယ္။ အထက္ကျပထားတဲ့ ေ၀ဒနာ အသီးသီး ေပၚရာေနရာေတြကုိ ေကာင္းေကာင္း မွတ္ထားရမယ္။
သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္ပုံ။ ။ ဒီေ၀ဒနာေတြေပၚမွာ သကၠာယဒိ႒ိ ဘယ္လုိျဖစ္သတုံး။ သုခေ၀ဒနာမွာ။ ငါ့ကုိယ္ျဖင့္ ေနရထုိင္ရတာ သိပ္ခ်မ္းသာတာပဲဆုိေတာ့ သုခေ၀ဒနာကုိ ငါစဲြတယ္။ ငါေနရတာခ်မ္းသာတယ္ဆုိေတာ့ သုခေ၀ဒနာကုိ ငါထင္တယ္။ သုခေ၀ဒနာကုိ ငါထင္ေသာေၾကာင့္ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္တယ္။ ငါ၀မ္းသာလုိက္တာဆုိေတာ့ ေသာမနႆေ၀ဒနာကုိ ငါစဲြတယ္၊ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္တယ္။ သုခေ၀ဒနာကုိ ငါ့ကုိယ္၊ ငါ့ဟာ၊ ငါ့ဥစၥာလုိ႔ စဲြထင္လုိ႔ရွိရင္ သကၠာယဒိ႒ိသာမွတ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆ-ဆကၠပါဠိေတာ္မွာ “သုခေ၀ဒနာ ဧတံ မမ ဧေသာဟမသၼိ ဧေသာေမအတၱာတိ သမႏုပႆတိ။ အယံ ၀ုစၥတိ ဘိကၡေ၀ သကၠာယသမုဒေယာ”လုိ႔ ေဟာထားေတာ့၊ ေ၀ဒနာကုိ ငါ့ကုိယ္ ငါ့ဟာ ငါ့ဥစၥာလုိ႔ ထင္ေနရင္ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္တာပဲ။ ငါ့ကုိယ္ျဖင့္ ခ်မ္းသာလုိက္တာဆုိရင္ ကုိယ္ေပၚမွာရွိတဲ့ သုခေ၀ဒနာမွာ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္တယ္။ ငါ၀မ္းသာလုိက္တာဆုိေတာ့ ၀မ္းထဲက ေသာမနႆေ၀ဒနာမွာ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္တယ္။
ဒုကၡေ၀ဒနာမွာ။ ငါ့ကုိယ္ျဖင့္ ဆင္းရဲလုိက္တာဆုိရင္ ဒုကၡေ၀ဒနာမွာ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္တယ္။ ငါစိတ္ဆင္းရဲလုိက္တာ ဆုိရင္ စိတ္နဲ႔ ငါနဲ႔ ေရာသြားေတာ့ ေဒါမနႆေ၀ဒနာေပၚမွာ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္တယ္။ ေဒါမနႆေ၀ဒနာကုိ သကၠာယဒိ႒ိစဲြတာ။
ဥေပကၡာေ၀ဒနာမွာ။ ငါျမင္တယ္၊ ငါၾကားတယ္၊ ငါနံတယ္၊ ငါစားတယ္ဆုိရင္ ဒါေတြဟာ ဥေပကၡာေ၀ဒနာကုိ သကၠာယဒိ႒ိစဲြတာပဲ။ ငါေတာ့ သားေရး၊ သမီးေရး ပစၥည္းေရးေတြကုိ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ဆုိၿပီး ပစ္ထားလုိက္တာပဲ ဆုိရင္ ဒါ၀မ္းထဲမွာေပၚတဲ့ ဥေပကၡာေ၀ဒနာကုိ သကၠာယဒိ႒ိစဲြတာပဲ။ ဒီေတာ့ ေ၀ဒနာကၡႏၶာ၊ သုခ ဒုကၡ ဥေပကၡာေ၀ဒနာအစုကုိ ငါ့ကုိယ္ ငါ့ဟာ ငါ့ဥစၥာထင္လုိ႔ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္တာ။ သကၠာယဒိ႒ိဆုိတာ ေ၀ဒနာကုိ ငါ့ကုိယ္၊ ငါ့ဟာ၊ ငါ့ဥစၥာလုိ႔ ထင္တာပဲလုိ႔မွတ္၊ အခ်ဳပ္ကေတာ့ ေ၀ဒနာႏွင္ ငါ ေရာတာပဲ။
ဥပမာ။ မီးနဲ႔အလင္းေရာင္ မီးကပူတယ္၊ အေရာင္ကလင္းတယ္။ ဒီလုိကဲြျပားေနတာ အေရာင္သည္ပင္ မီး၊ မီးသည္ပင္ အေရာင္ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ဒါဟာ တသားတည္း ယူလုိက္မယ္ဆုိရင္ ဒါေရာတာပဲ။ မီးနဲ႔အေရာင္ဟာ အတူတူပဲလုိ႔ယူလုိက္ရင္ ေရာယူလုိက္ရင္၊ သကၠာယဒိ႒ိပဲ။ မီးနဲ႔အေရာင္ မီးကပူတယ္၊ အေရာင္ကလင္းတယ္၊ အဲဒါ မတူတာႀကီးကုိ အတူတူပဲလုိ႔ ယူလုိက္ရင္ ဒါ မွားတာပဲ။ ဒီမွာလဲ ေ၀ဒနာနဲ႔ငါ၊ ေ၀ဒနာကခံစားတယ္၊ ငါဆုိတာက ရွိတာမဟုတ္ဘူး၊ တကယ္ရွိတာမဟုတ္ပဲနဲ႔ ေ၀ဒနာနဲ႔ငါ မတူပဲ မတူတာႀကီးကုိ အတူတူပဲလုိ႔ ယူလုိက္ေတာ့ သကၠာယဒိ႒ိ ျဖစ္သြားတာေပါ့။
ငါ့ကုိယ္ ငါ့ဟာ ငါ့ဥစၥာဆုိတဲ့ စကား ၃-လုံးကုိ ပါဠိေတာ္က “ေ၀ဒနာ ဧတံမမ ဧေသာဟမသၼိ ဧေသာေမအတၱာတိ”ဆုိေတာ့ တဏွာေရာ မာနေရာ ဒိ႒ိေရာ စဲြတာကြတဲ့။
(၁) ဧတံ= ဤေ၀ဒနာသည္၊ မမ=ငါ့ဥစၥာပဲဆုိေတာ့၊ ေ၀ဒနာကုိ ငါ့ဥစၥာထင္လုိက္တယ္တဲ့။ ေ၀ဒနာကေလးကုိ ခင္တတ္တဲ့ တဏွာသေဘာနဲ႔ ငါ့ဥစၥာပဲလုိ႔ ထင္လုိက္တယ္။ ဒီေတာ့ တဏွာျဖစ္တယ္တဲ့၊ (၂) ဧေသာ= ဤေ၀ဒနာသည္၊ အဟံ=ငါသည္၊ အသၼိ=ျဖစ္၏ဆုိေတာ့ ဒါ မာန တက္လာတာ။ (၃) ဧေသာ=ဤေ၀ဒနာသည္၊ ေမ=ငါ၏၊ အတၱာ=အတၱတည္း၊ ကုိယ္တည္းဆုိေတာ့၊ ေ၀ဒနာကုိ အတၱအေနနဲ႔ယူလုိက္ေတာ့ ဒါ ဒိ႒ိျဖစ္တာပဲ။ ဒီေတာ့ ေ၀ဒနာ ၃-ခု တခုခုမွာ တဏွာ,မာန,ဒိ႒ိ ၃-ခုစဲြေသာေၾကာင့္ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္တယ္။
ဒီ သကၠာယဒိ႒ိ မျပဳတ္သေ႐ြ႕ ၆၂-ပါးေသာ ဒိ႒ိေတြျဖစ္ဦးမွာပဲ။ သကၠာယဒိ႒ိက ၆၂-ပါးေသာ ဒိ႒ိေတြကုိ ေက်းဇူးျပဳတယ္။ ေ၀ဒနာကုိ ေ၀ဒနာလုိ႔မသိ၊ အနိစၥလုိ႔ မသိလုိ႔ရွိရင္၊ ငါ့ကုိယ္၊ ငါ့ဟာ၊ ငါ့ဥစၥာလုိ႔ ျဖစ္ေနၾကမွာပဲ။ ငါခ်မ္းသာတယ္ကြဆုိေတာ့၊ ခ်မ္းသာတဲ့ ေ၀ဒနာနဲ႔ ငါဆုိတာေရာၿပီး၊ ေ၀ဒနာကုိ ငါ့ဟာထင္လုိက္တယ္။ ငါ ခ်မ္းသာေနတဲ့ဥစၥာ ဘယ္သူ႔ဂ႐ုစုိက္ရမွာတုံးဆုိေတာ့၊ ဒါ မာနတက္တာ၊ ခ်မ္းသာတဲ့ဥစၥာေတြဟာ ငါ့ဟာခ်ည္းပဲလုိ႔ထင္ေတာ့၊ အနိစၥလုိ႔ မသိေတာ့ဘူး၊ ဒိ႒ိျဖစ္သြားတယ္။ ဒါျဖင့္ ေ၀ဒနာကုိ ငါ့ကုိယ္ ငါ့ဟာ ငါ့ဥစၥာလုိ႔ ၃-ခုစဲြတယ္။ ဒီလုိ ၃-ခု စဲြေသာေၾကာင့္ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္တယ္။ ဒီလုိ သုခေ၀ဒနာ, ဒုကၡေ၀ဒနာ, ဥေပကၡာေ၀ဒနာ ၃-မ်ဳိးကုိ ငါ့ကုိယ္, ငါ့ဟာ, ငါ့ဥစၥာလုိ႔ စဲြသျဖင့္ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္တယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ ဒီ ဒိ႒ိ ၃-မ်ဳိးသာျဖစ္ေနမယ္ဆုိရင္ ေသၿပီးတာပဲလုိ႔ယူတဲ့ ဥေစၧဒဒိ႒ိေတြ၊ ဒီ ၀ိညာဏ္ကေလးဟာ ဟုိဘ၀၊ ဒီဘ၀လွည့္လည္ ကူးေျပာင္းေနတာလုိ႔ယူတဲ့ သႆဒိ႒ိေတြလာၾကမယ္။ ဒီေတာ့ ဒီ သကၠာယဒိ႒ိကုိ သတ္လုိက္ရင္ ဟုိ ဒိ႒ိေတြ အကုန္ေသလိမ့္မယ္။
သကၠာယဒိ႒ိဟာ မဂ္တားဖုိလ္တား ဒိ႒ိအႀကီးဆုံးပဲ။ သကၠာယဒိ႒ိရွိလ်က္နဲ႔ ကုသိုလ္ေတြလုပ္ရင္ နတ္ျပည္, ျဗဟၼာ့ျပည္ေတြေတာ့ ေရာက္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ နိဗၺာန္ေတာ့ မေရာက္ႏုိင္ဘူး။ သကၠာယဒိ႒ိ ရွိလ်က္နဲ႔ အလွဴေပးၿပီး ငါေကာင္းစားခ်င္လုိ႔ ငါလွဴတာပဲဆုိေတာ့ သကၠာယဒိ႒ိပါေနတယ္။ ဒီလုိလွဴေတာ့ လွဴတဲ့ေစတနာကုိ ငါထင္ၿပီး လွဴတာ။ လွဴတာက ေစတနာက လွဴတာ။ ငါက လွဴတယ္လုိ႔ထင္ေနေတာ့ အလွဴထဲမွာ သကၠာယဒိ႒ိေရာပါေနတယ္။ ဒီ သကၠာယဒိ႒ိနဲ႔ လွဴတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ဟာ နတ္႐ြာသုဂတိေတာ့ ေရာက္ႏုိင္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ ဒိ႒ိက၀င္တားေနတဲ့အတြက္ နိဗၺာန္ကုိေတာ့မေရာက္ႏုိင္ဘူး။ သကၠာဒိ႒ိေရာပါေနတယ္။ သကၠာယဒိ႒ိနဲ႔ လွဴတဲ့ အလွဴဟူသေ႐ြ႕ နတ္ျပည္သာေရာက္ႏုိင္တယ္။ နိဗၺာန္ေတာ့မေရာက္ႏုိင္ဘူး။ သမုတိသစၥာအေနနဲ႔ ငါလွဴတယ္လုိ႔ေတာ့ ေျပာေကာင္းပါတယ္။ အထင္သာမထင္ဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္။ ငါလုိ႔ အထင္ပါေနရင္ သကၠာယဒိ႒ိ ပါသြားၿပီ။ လွဴတဲ့ေစတနာကုိ ငါထင္တဲ့အတြက္ ေစတနာသည္ပင္ ငါ၊ ဒီလုိျဖစ္ေနတယ္။ ငါထင္ရင္ သကၠာယဒိ႒ိျဖစ္သြားၿပီ။ ဒီကသိုလ္ဟာ နတ္ျပည္အထိေတာ့ တက္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သကၠာယဒိ႒ိအဆိပ္ပါသြားေတာ့ နတ္သက္ကုန္ရင္ ျပန္က်မွာပဲ။ သကၠာယဒိ႒ိက ဆဲြခ်လုိက္တာ။
သကၠာယဒိ႒ိျပဳတ္နည္း။ ။ ေ၀ဒနာဟာ ငါ့ကုိယ္, ငါ့ဟာ, ငါ့ဥစၥာမဟုတ္ဘူး၊ ေ၀ဒနာဟာ ေ၀ဒနာပဲ၊ အနိစၥပဲလို႔ ယူလုိက္မယ္ဆုိရင္ သကၠာယဒိ႒ိျပဳတ္မယ္။ ေ၀ဒနာဟာ ငါ့ကုိယ္လဲ မဟုတ္ဘူး၊ ငါ့ဟာလဲမဟုတ္ဘူး။ ဒီလုိေ၀ဒနာ႐ႈေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက်ေတာ့ ေ၀ဒနာကုိ ငါ့ကုိယ္ ငါ့ဟာ ငါ့ဥစၥာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ေနာက္ကဉာဏ္က (မဂၢင္ ၅-ပါးက) သိတယ္။ ဒီလုိ႐ႈလုိ႔သိေတာ့ သကၠာယဒိ႒ိျပဳတ္တယ္။
ျပဳတ္နည္း ၂-မ်ဳိး။ ။ သကၠာယဒိ႒ိျပဳတ္တာလဲ သညာျပဳတ္၊ ပညာျပဳတ္လုိ႔ ၂-မ်ဳိးရွိတယ္။ ေ၀ဒနာဟာ ငါမဟုတ္ဘူးဆုိၿပီး ဒါေလာက္တင္ဉာဏ္ရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ဟာ သညာျပဳတ္ျဖစ္တယ္။ ငါမဟုတ္ေၾကာင္းကုိ ဘ၀၊ ဘ၀က ေဖာက္ျပန္ပ်က္စီးတာေတြ ျမင္လုိက္တဲ့ပုဂၢိဳလ္က်ေတာ့ ပညာျပဳတ္ ျဖစ္တယ္။ ပညာျပဳတ္ကေတာ့ အလုပ္နဲ႔ျဖဳတ္မွ ျပဳတ္မယ္။ အလုပ္ခြင္မွာေတာ့ ဒီေ၀ဒနာကုိ ျဖစ္ပ်က္႐ႈလုိက္တဲ့အခါ ေ၀ဒနာဟာ ျဖစ္ၿပီးပ်က္သြားတာပါလား၊ အနိစၥမုိ႔ ပ်က္စီးသြားတာပါလား၊ ငါ့ကုိယ္, ငါ့ဟာ, ငါ့ဥစၥာမဟုတ္လုိ႔ ပ်က္စီးသြားတာပဲလုိ႔ ဒီလုိ သိ....သိ... ေပးပါ။ ဒီလုိ ၀ိပႆနာအလုပ္နဲ႔ ႐ႈၿပီးသိသြားမွ ေသေသခ်ာခ်ာျပဳတ္တာ။ ငါ့ကုိယ္, ငါ့ဟာ, ငါ့ဥစၥာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ေသေသခ်ာခ်ာသိေတာ့မွ တဏွာ, မာန, ဒိ႒ိေတြျပဳတ္မယ္။ ဒီလုိျပဳတ္မွ သကၠာဒိ႒ိျပဳတ္တယ္။ တဏွာေလးျပဳတ္႐ုံ, ဒိ႒ိေလးျပဳတ္႐ုံ, မာနေလးျပဳတ္႐ုံနဲ႔ မရဘူး။ ၃-ခုစလုံးျပဳတ္မွ သကၠာယဒိ႒ိ တကယ္ျပဳတ္တာ။
ဒီေတာ့ ၀ိပႆနာနဲ႔ ျဖစ္ပ်က္႐ႈမွ တကယ္ျပဳတ္မယ္။ ဒီလုိ ၀ိပႆနာ႐ႈလုိ႔ ျပဳတ္တယ္ဆုိျငားေသာလဲ၊ စိတ္ထဲကသာ ျပဳတ္ေနတာ၊ အႏုသယသေဘာနဲ႔ေတာ့ မျပဳတ္ေသးဘူး။ (အႏုသယကုိ မဂ္ကမွ ပယ္ႏုိင္ေတာ့ မဂ္ရမွအစစ္ျပဳတ္မယ္) ဒါျဖင့္ ေ၀ဒနာကုိ ၀ိပႆနာ႐ႈလုိ႔၊ ျဖစ္ပ်က္ျမင္လုိ႔၊ ငါ့ကုိယ္ ငါ့ဟာ ငါ့ဥစၥာမဟုတ္လုိ႔ ပ်က္သြားတာပဲ၊ ေပ်ာက္သြားတာပဲလုိ႔ ျမင္ၿပီဆုိေတာ့ တဏွာ မာန ဒိ႒ိ အျမစ္ပါျပဳတ္ၿပီးေသေရာ့လား။ မေသေသးဘူး။ ဒီ၀ိပႆနာဉာဏ္ဟာ ၅-ပါးသာရွိေသးေတာ့၊ မေသေသးဘူး၊ အျမစ္မျပဳတ္ေသးဘူး၊ အျမစ္မျပဳတ္ေသးလုိ႔ရွိရင္ ဘာေတြျပဳတ္သတုံးလုိ႔ေမးရင္ ၃-မ်ဳိး ခဲြေျပာရမယ္။ တဏွာေလာဘ ျဖစ္တဲ့အခါ ၃-မ်ဳိး ခဲြေျပာရလိမ့္မယ္။
ကိေလသာ ၃-မ်ဳိး။ ။ ကိေလသာမွာ အႏုသယကိေလသာ၊ ပရိယု႒ာနကိေလသာ၊ ၀ီတိကၠမကိေလသာရယ္လုိ႔ ၃-မ်ဳိးရွိတယ္။ (၁) ဘယ္အခါမွ ရွိမွန္းေတာင္ မသိရတဲ့ ေလာဘတဏွာ ကေလးဟာ ၀မ္းထဲမွာ အႏုသယသမဂႌသေဘာနဲ႔ ငုပ္ေနတယ္။ ဥပါဒ္ ဌီ ဘင္သေဘာ၌ မရွိဘူး။ ဥပမာ..... မီးျခစ္ဆံထဲမွာ ေတာက္တတ္တဲ့မီးမပါဘူး။ မီးျခစ္ဗူး ယမ္းသုတ္ထားတဲ့ေနရာမွာလဲ မပါဘူး။ ၂-ခု ျခစ္လုိက္ရင္ေတာ့ မီးေတာက္တယ္။ မီးျခစ္ထဲမွာ မီးေတာက္ႏုိင္တဲ့ သတၱိရွိတယ္။ ရွိလုိ႔သာ ေတာက္တာပဲ။ ဒီထဲမွာ ငုပ္ေနတဲ့ မီးရွိတယ္။ ဒါ ငုပ္မီးသေဘာေပါ့။ အႏုသယကိေလသာျဖစ္ေနတဲ့ တဏွာ, မာန, ဒိ႒ိဟာ ငုပ္ေနတဲ့ မီးနဲ႔တူတယ္။ (၂) ၂-ခုျခစ္လုိက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ေတာက္တဲ့မီးျဖစ္တယ္။ အဲဒါက ပရိယု႒ာနကိေလသာနဲ႔ တူတယ္။ (၃) အဲဒီ မီးကေနၿပီး အိမ္ေတြဆက္ေလာင္တယ္ဆုိေတာ့၊ ၀ီတိကၠမကိေလသာနဲ႔ တူတယ္။ ဒါျဖင့္ အႏုသယမီး (ငုပ္မီး)၊ ပရိယု႒ာနမီး (ေတာက္မီး)၊ ၀ီတိကၠမမီး (ကူးစက္မီး)ရယ္လုိ႔ မီး ၃-မ်ဳိးရွိတယ္။
၀ိပႆနာ႐ႈလုိ႔ အနိစၥ, ဒုကၡ, အနတၱ သေဘာနဲ႔ ျဖစ္ပ်က္ျမင္ရင္ ဒါ မဂၢင္ ၅-ပါးနဲ႔ ႐ႈတာျဖစ္တယ္။ မဂၢင္ ၅-ပါးက ၀ီတိကၠမနဲ႔ ပရိယု႒ာန ကိေလသာ ၂-မ်ဳိးကုိသာ ေသေအာင္လုပ္ႏုိင္တယ္။ အႏုသယကိေလသာကုိေတာ့ ေသအာင္မသတ္ႏုိင္ဘူး။ ငါ့ကုိယ္, ငါ့ဟာ, ငါ့ဥစၥာဆုိတဲ့ တဏွာ မာန ဒိ႒ိ ကိေလသာ ၃-မ်ဳိးဟာ ျပဳတ္ပင္ျပဳတ္ျငားေသာ္လဲ အၫြန္႔အတက္သာ ျပဳတ္တယ္။ အရင္း(အျမစ္) မျပဳတ္ဘူး။ အၫြန္႔အတက္ဆုိတာ ၀ီတိကၠမနဲ႔ ပရိယု႒ာန ကိေလသာေပါ့။ ဒီ ၂-ခုသာျပဳတ္တယ္။ အႏုသယ က်န္ေနေသးတယ္။ ၀ိပႆနာက မႏုိင္လုိ႔ က်န္ရတာပဲ။ ၀ိပႆနာမဂ္က ေရွ႕ ၂-ခုကုိရွင္းၿပီး က်န္တခု (အႏုသယကိေလသာ)ကုိ ေနာက္လာမယ့္ မဂၢင္ ၈-ပါးက ရွင္းေပါ့။ ဒီလုိသြားရမွာ။ (၀ိပႆနာမဂ္မွာ မဂၢင္ ၅-ပါး ပါရွိလုိ႔ ပၪၥဂႌကမဂ္လုိ႔ေခၚတယ္။ ေလာကုတၱရာမဂ္အစစ္မွာ မဂၢင္ ၈-ပါး ပါရွိလုိ႔ အ႒ဂႌကမဂ္လုိ႔ ေခၚတယ္။
သကၠာယဒိ႒ိျဖဳတ္တဲ့ေနရာမွာ ေလာကီမဂၢင္ ၅-ပါး (ပၪၥဂႌကမဂ္)က ၂-ခုသာျဖဳတ္တယ္။ ေနာက္႐ႈပါမ်ားလုိ႔ ျဖစ္ပ်က္အနိစၥေတြ, ျဖစ္ပ်က္အနတၱေတြျမင္လုိ႔ ျဖစ္ပ်က္ကုိ မုန္းလုိ႔ ျဖစ္ပ်က္ေတြကုိ မရွိေအာင္ ဆုံးေအာင္ ႐ႈႏုိင္တဲ့အခါက်ေတာ့ မဂၢင္ ၈-ပါးျဖစ္တယ္။ မဂၢင္ ၈-ပါး (အ႒ဂႌကမဂ္=ေလာကုတၱရာမဂ္)က အႏုသယအျမစ္ပါ ျဖဳတ္တာ။ မဂ္အစစ္ေပၚလာမွ ၈-ပါးျပည့္မွ ဒိ႒ိ၀ိစိကိစၧာျပဳတ္တာ။ အႏုသယေတြပါ ျပဳတ္သြားတယ္။ အဲဒီက်မွ သကၠာယဒိ႒ိအစစ္ျပဳတ္ေတာ့တယ္။ အျမစ္ပါ ျပဳတ္ေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အပါယ္ ၄-ပါး လြတ္တာကလဲ မဂၢင္ ၈-ပါးျပည့္မွလြတ္တာ၊ မဂၢင္ ၅-ပါးကျဖင့္ အပါယ္ ၄-ပါး လြတ္ၿပီလုိ႔ မဆုိႏုိင္ဘူး။ အျမစ္က်န္ေနေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သကၠာယဒိ႒ိျပဳတ္ဖုိ႔အေရးမွာ ၀ိပႆနာၾကပ္ၾကပ္လုပ္ၾကပါလုိ႔ တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။ ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲဆုိေတာ့ ေ၀ဒနာေပၚတုိင္း ေပၚတုိင္း ျဖစ္ၿပီးပ်က္တာကုိ ျမင္ေအာင္ ႐ႈေပးေနေပါ့။ ဒီလုိ႐ႈေပးလုိ႔ ျဖစ္ပ်က္ျမင္လာရင္ ငါ့ကုိယ္ ငါ့ဟာ ငါ့ဥစၥာမဟုတ္လုိ႔ ပ်က္တာပဲလုိ႔ သိရမယ္။ ဒီလုိ သိေအာင္လုပ္လုိ႔ရွိရင္ သကၠာယဒိ႒ိ ၃-ပုံ ၂-ပုံျပဳတ္တယ္။ ဒီလုိ ျပဳတ္သြားလုိ႔ ဒီေဇာနဲ႔ ေသရင္ သုဂတိေသခ်ာတယ္။ ၀ိပႆနာဉာဏ္=မဂၢင္ ၅-ပါးက ပုိ႔မွာပဲ။ က်န္တခု (အႏုသယကိေလသာ)ကုိ ေလာကုတၱရာမဂ္နဲ႔ အျမစ္ပါျဖတ္ႏုိင္ရင္ ဘယ္ေတာ့မွ အပါယ္မလားေတာ့ဘူး၊ မဂ္အဆင့္ဆင့္တက္သြားၿပီး နိဗၺာန္၀င္ဖုိ႔သာ ရွိေတာ့တယ္။
မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ သစၥာအနက္ ၁၆-ခ်က္ တရားေတာ္မ်ားမွ
No comments:
Post a Comment